Shtetet e Bashkuara dhe Ukraina kanë nënshkruar një marrëveshje të rëndësishme për bashkëpunim në sektorin e burimeve natyrore, pas muajsh negociatash intensive mes dy vendeve.
Marrëveshja, e cila u zyrtarizua në një ceremoni në Uashington, synon krijimin e një fondi të përbashkët investimi për zhvillimin e mineraleve strategjike të Ukrainës, duke vendosur themelet për një partneritet afatgjatë ekonomik dhe politik.
Ministrja e Ekonomisë së Ukrainës, Yulia Svyrydenko, dhe Sekretari i Thesarit të SHBA-së, Scott Bessent, ishin të pranishëm në nënshkrimin e marrëveshjes, e cila u përshkrua si një “moment kyç për rindërtimin dhe pavarësinë energjetike të Ukrainës.”
Sipas Svyrydenko, fondi do të funksionojë në bazë të ndarjes së barabartë 50/50, pa detyrime borxhi dhe pa taksa për të ardhurat e realizuara. SHBA-të do të ndihmojnë në tërheqjen e investimeve perëndimore dhe do të ofrojnë mbështetje teknologjike për projektet e burimeve natyrore në Ukrainë, duke përfshirë sektorët e naftës, gazit dhe mineraleve kritike si grafiti, titani dhe litiumi.
“Marrëveshja i dërgon një sinjal të qartë Rusisë: Ukraina ka partnerë të fortë dhe të përkushtuar,” thuhet në një deklaratë të Departamentit të Thesarit të SHBA-së. Në të njëjtën kohë, marrëveshja përfshin ndihmë shtesë për Ukrainën, duke përfshirë potencialisht sisteme mbrojtjeje ajrore, por ende nuk është bërë e qartë nëse përmban një garanci të qartë sigurie nga SHBA-ja.
Ukraina zotëron rreth 5% të lëndëve të para kritike të botës, përfshirë 19 milionë ton rezerva të grafitit. Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha. Një pjesë e konsiderueshme e burimeve ndodhet në territore të pushtuara nga Rusia, dhe më shumë se një e katërta e territorit ukrainas është e kontaminuar me mina tokësore.
Ish-presidenti amerikan Donald Trump, i cili ishte i përfshirë në negociatat e hershme, komentoi se marrëveshja përfaqëson një “hakmarrje ekonomike” për fondet e mëdha që SHBA ka shpenzuar për ndihmën ndaj Ukrainës. Ai e përshkroi marrëveshjen si “më të favorshme për SHBA-në sesa shpenzimi i drejtpërdrejtë ushtarak.”
Marrëveshja tani pret ratifikimin nga parlamenti ukrainas për të hyrë në fuqi.
