Rritja e temperaturave ekstreme, kërcënim për shëndetin publik gjatë verës

Me rritjen e temperaturave gjatë muajve të verës, ekspertët paralajmërojnë rreziqet serioze për shëndetin publik, të lidhura me ekspozimin ndaj nxehtësisë ekstreme dhe sëmundjet që mund të shfaqen në këtë periudhë. Në SHBA dhe Evropë, ku temperaturat po arrijnë mbi 35 gradë Celsius, autoritetet shëndetësore kanë nxjerrë paralajmërime për qytetarët, ndërsa situata pritet të jetë sfiduese edhe për vendin tonë.

Rreziqet shëndetësore nga nxehtësia ekstreme

Nxehtësia e lartë mund të shkaktojë lodhje të rëndë nga nxehtësia (heat exhaustion) dhe goditje nga nxehtësia (heatstroke), që është emergjencë mjekësore. Simptomat e goditjes nga nxehtësia përfshijnë frymëmarrje të shpejtë, konfuzion, konvulsione dhe të përziera. Pa trajtim të menjëhershëm, kjo mund të çojë në dëmtime të përhershme të organeve dhe deri në fatalitet.

Temperaturat e larta kombinohen shpesh me lagështi të madhe, duke e bërë më të vështirë ftohjen natyrale të trupit përmes djersitjes, një fenomen që po përkeqësohet me ndryshimet klimatike.

Grupet më të rrezikuara

Ekspertët e shëndetit paralajmërojnë se veçanërisht në rrezik janë:

Të moshuarit

Foshnjat dhe fëmijët e vegjël

Personat me sëmundje kronike si diabeti, sëmundjet e zemrës dhe mushkërive

Punëtorët në ambient të hapur

Njerëzit socialisht të izoluar dhe ata me kushte ekonomike të vështira

Për më tepër, shumica e vdekjeve nga nxehtësia ndodhin në fillim të verës, për shkak të mungesës së aklimatizimit të trupit.

Rreziqe të tjera shëndetësore dhe mjedisore

Nxehtësia ekstreme nuk kufizohet vetëm te efektet direkte në trup. Ajo ndikon në përhapjen e sëmundjeve infektive, pasi nxit rritjen e baktereve dhe algave helmues në burimet e ujit, duke rritur rrezikun për sëmundje si kolera. Po ashtu, mushkonjat që bartin sëmundje tropikale si dengue, Zika dhe ethet e Nilit po zgjerojnë habitatin e tyre në zonat e Ballkanit.

Në Shqipëri, në gusht 2024 u regjistruan raste të etheve të Nilit të Perëndimit, duke ngritur shqetësime për përhapjen e mëtejshme të kësaj sëmundjeje gjatë valëve të nxehtësisë. Në rajon, shqetësim paraqesin edhe sëmundjet e tjera të transmetuara nga insektet, të cilat po përhapen për shkak të ndryshimeve klimatike.

Efektet e nxehtësisë përfshijnë edhe dëmtimin e kulturave bujqësore, dëmtimin e infrastrukturës rrugore, përkeqësimin e ndotjes së ajrit për shkak të zjarreve në pyje dhe ndikime negative në shëndetin mendor.

Si të mbrohemi?

Autoritetet shëndetësore rekomandojnë:

Të qëndrojmë në ambiente të freskëta dhe të hidratohemi vazhdimisht

Të shmangim aktivitetet e tepërta fizike në orët më të nxehta të ditës

Të sigurojmë mbrojtje kundër mushkonjave dhe insekteve, duke përdorur repelentë dhe mbrojtje për dritaret

Të kemi kujdes me higjienën e ujit dhe ushqimit për të shmangur infeksionet

Punëdhënësit duhet të sigurojnë pushime të mjaftueshme dhe ujë për punëtorët e tyre, sidomos ata që punojnë në ambient të hapur

Informimi i vazhdueshëm dhe ndjekja e paralajmërimeve zyrtare janë jetikë

Në disa qytete në SHBA dhe Evropë janë hapur qendra të freskimit publik dhe është ofruar transport falas me ajër të kondicionuar për të ndihmuar banorët gjatë valëve të nxehtësisë.

Përfundim: Ndërsa verat bëhen gjithnjë e më të nxehta dhe ndryshimet klimatike rrisin frekuencën e valëve të nxehtësisë, përgatitja dhe parandalimi janë më të rëndësishme se kurrë. Kujdesi për grupet më të rrezikuara dhe ndërgjegjësimi i publikut janë çelësi për të shmangur pasoja tragjike gjatë muajve të verës.